والدین برای سال تحصیلی جدید آماده اید؟

اگر از این سؤال تعجب کرده اید، یا هیچ جوابی برای آن ندارید، بدانید که تنها نیستید. اغلب والدین، وقتی صحبت از آمادگی برای اول مهر به میان می آید، به انتخاب مدرسه و ثبت نام، تهیه لوازم و نهایتا صحبت با فرزندشان فکر می کنند و یادشان می رود که آغاز سال تحصیلی جدید، شروع ۹ ماه سبک زندگی متفاوت برای خودشان هم هست.
زندگی شما در این ۹ ماه، تحت تأثیر برنامه تحصیلی فرزندتان خواهد بود؛ از روزهای عادی مدرسه گرفته تا روزهای امتحان، از ساعت بیدارشدن گرفته تا آماده کردن تغذیه روز بعد. شاید با خودتان فکر می کنید که «حالا بگذار مدارس شروع به کار کنند تا ببینیم چه می شود»، اما اگر با این شیوه پیش بروید ناگهان می بینید چشم برهم زده اید و چند ماه گذشته و تغییراتی که می خواسته اید اتفاق نیفتاده و با همان عادات قبلی و ناآگاهانه جلو رفته اید. امسال به موقع دست به کار شوید و همزمان با فرزندتان، خودتان را برای ۹ ماه پربار آماده کنید. اما این «پربار بودن کنار فرزندتان» را در مواردی غیر از آیتم های درسی و نمره ببینید؛ در خودتان و آموزه های مهم تری برای فرزندتان.

بچه های مسئولیت پذیر

مدرسه رفتن، غیر از یاد گرفتن درس هایی مثل ریاضی و فارسی، زمان یادگیری مسئولیت و مهارت های لازم برای زندگی آینده هم است؛ اینکه بچه ها بدانند از آنها چه انتظاراتی می رود، مسئولیت چه چیزهایی را باید برعهده بگیرند و پیامد رفتارها و انتخاب هایشان چیست. اگر فرزند شما باید برای فردا متنی آماده کند اما تا نیمه شب مشغول بازی است، یعنی انتخاب کرده که مسئولیتش را برعهده نگیرد و پیامد آن، جریمه روز بعد در مدرسه خواهد بود.
اگر شما دائم به او یادآوری کنید یا در بدترین حالت، آخر شب متنش را به جایش بنویسید و یا به او دیکته کنید، به معنای لطف و محبت تان نیست بلکه شما سر راه یادگیری و مسئولیت پذیری او قرار گرفته اید و به آینده اش آسیب می زنید؛ پس، از همین حالا با خودتان قرار بگذارید که مسئولیت های فرزندتان را به جایش انجام ندهید. می توانید برای خودتان جاهایی یادداشت بگذارید که فراموش نکنید. با همسرتان در این باره صحبت کنید و همراهی او را هم جلب کنید. می توانید دونفری با هم قرار بگذارید که این موضوع را به هم یادآوری کنید.

نقش اصلی خودتان را فراموش نکنید

اینکه مسئولیت فرزندتان را به خودش واگذار کنید، به معنای بی اعتنایی و بی مهری به او نیست. شما به عنوان والدین، باید حامی و راهنما باشید. فرزندتان باید بداند و ببیند که او را دوست دارید، به او افتخار می کنید، او را همانگونه که هست قبول دارید و در عین حال، روی اصول و قرارها مصّر هستید و از او می خواهید به آنها پایبند باشد.
این یعنی، وقتی فرزندتان باید برای هفته بعد یک کاردستی درست کند، با چند سؤال و جواب او را متوجه کنید که باید برای این کار برنامه ریزی کند. می توانید در برنامه ریزی راهنمایی اش کنید؛ مثلا بگویید: «خب، من وقتی تصمیم می گیرم که یه غذای خوشمزه درست کنم، اول فکر می کنم که به چه چیزهایی نیاز دارم، شاید یه فهرست بنویسم، بعد اگه چیزی لازم داشته باشه که تو خونه نداریم، می خرم.
بعد حساب می کنم چقدر وقت برای آماده کردن غذا لازم دارم و به همون اندازه، قبل از وقت غذا خوردن، دست به کار می شم. تو برای کاردستی ای که می خوای درست کنی چه برنامه ای داری؟»، اما کاری که باید خودش انجام بدهد را به جایش انجام ندهید. سؤالات فرزندتان را پاسخ بدهید و اگر نمی دانید، او را راهنمایی کنید تا از کتاب های مرجع یا اینترنت و یا کارشناسان کمک بگیرد. لازم نیست در همه بحث های درسی او درگیر شوید یا همه درس ها را پابه پای او دوباره از اول بخوانید. شما در زمان خودش مدرسه تان را رفته اید و حالا نوبت فرزندتان است.
مهارت های درس خواندن، کنترل اضطراب، مدیریت وقت، دوستیابی، کنارآمدن با موقعیت های ناخوشایند، کنار آمدن با موقعیت های جدید، کشف استعداد، برنامه ریزی برای آینده، پشتکار، انتخاب ارزش های زندگی، پیداکردن هویت خود و خیلی موارد دیگر، خیلی خیلی مهم تر، جدی تر، بادوام تر و در زندگی آینده اش مؤثرتر هستند تا درس جدید علوم، یا تکالیف آخر هفته.

برای خودتان برنامه داشته باشید

طی 9 ماه آینده، فرزندتان ساعاتی را در مدرسه خواهد گذراند و ساعاتی را هم در خانه با تکالیفش مشغول خواهد بود، اگر در این زمان سر کار نیستید، حتما برای خودتان برنامه ریزی داشته باشید. 9 ماه، روزی یک ساعت هم زمان بسیار زیادی برای خیلی از کارها ست؛ شاید یادگیری یک مهارت، یک ورزش تازه، یاد گرفتن یک زبان جدید، تمرکز روی سلامت، تمرکز روی مطالعه و خلاصه هر آنچه دوست دارید و فکر می کنید زمان کافی برای آن نداشته اید.
با خودتان قرار بگذارید که از همان روز اول مدرسه فرزندتان، برنامه خودتان را شروع کنید. پابه پای فرزندتان که لوازم التحریر و سایر ملزومات مدرسه اش را آماده می کند، ملزومات برنامه خودتان را آماده کنید و انتظار نخستین روز را بکشید. حتی می توانید سر میز شام، همانطور که فرزندتان از نخستین روز مدرسه می گوید، از نخستین روز برنامه جدیدتان بگویید و خوشحالی خود را با بقیه به اشتراک بگذارید. با این کار، به طور ضمنی هم به فرزندتان این پیام را می دهید که انجام یک کار جدید جذاب است، یادگیری همیشه خوب است، مامان و بابا هم برنامه های خودشان را دارند و قرار نیست تکالیف شما را انجام بدهند!

نتایج تحصیلی را نتیجه والدگری خودتان نبینید

یکی از دلایلی که باعث می شود والدین گاه بیش از اندازه درگیر تحصیل و تکلیف و نمره فرزندشان شوند، این است که فکر می کنند اگر فرزندشان در مدرسه موفق باشد، یعنی آنها والدین موفق و خوبی بوده اند و برعکس، اگر تکالیفش را به خوبی انجام ندهد یا نمره ایده آل به دست نیاورد، یعنی والدینش کوتاهی کرده اند.
حتی گاهی نمره فرزندان، تبدیل به ابزار مسابقه والدین با هم می شود؛ مثلا نمره پسر ما نباید کمتر از نمره پسر دخترخاله همسرم بشود. تمرکز روی تکلیف و نمره، درست مثل حساسیت به خرج دادن برای نورپردازی نمای ساختمانی است که پایه و تاسیسات درست و حسابی ندارد و خیلی زود با ترکیدن یک لوله، ممکن است همه نما از بین برود. زاویه دید خود را بازتر کنید و ببینید واقعا چه مواردی آینده فرزندتان را خواهد ساخت، انرژی خود را صرف آنها کنید چون آن زمان مشخص می شود که والدگری خود را به خوبی انجام داده اید یا نه؟

با هم بیشتر وقت بگذرانید

خوب است که برای دوران تحصیل وقت گذرانی خانوادگی بیشتری داشته باشید. سعی کنید حداقل روزی یک وعده از غذای شبانه روز را دور هم بخورید. شب ها برای مدتی تلویزیون را خاموش و با هم صحبت کنید، بازی کنید یا با دوستان و اقوام وقت بگذرانید. ماه های تحصیلی زمان محرومیت از تفریح برای کل خانواده نیست،
هر چیزی را به درس ربط ندهید و بی حوصلگی و تنبلی خودتان را گردن درس و تکلیف نیندازید. می توانید یک جدول داشته باشید و آن را به یخچال خانه نصب کنید تا همگی ببینند. هر هفته، چند برنامه خانوادگی در آن بگذارید؛ مثل رفتن به سینما، رستوران، مسجد، پارک، پیک نیک و مهمانی، بازی کردن، داستان خواندن، یا هر فعالیت دیگری که در آن به اعضای خانواده خوش بگذرد و روابط خانوادگی تان بهتر و صمیمی تر شود.